FBS Seçerken Heat Inactivated Olması Önemli mi? Hücre kültürü çalışmalarında kullanılan fetal bovine serumun (FBS) işlem görmüş veya işlem görmemiş olması, deney sonuçlarını doğrudan etkileyen kritik bir tercihtir. Heat inactivation işlemi, serumdaki belirli bileşenlerin aktivitesini azaltarak bazı hücre tipleri için daha stabil bir kültür ortamı sağlar. Ancak her çalışma için ısı ile inaktive edilmiş serum gerekmeyebilir.
Heat inactivated FBS, komplement sisteminin 56 °C’de belirli süre ısıtılarak pasif hâle getirilmesiyle elde edilir. Bu işlem, özellikle hassas hücre hatlarında istenmeyen immün reaksiyonların önüne geçer. Yine de ısı işleminin serumun genel besin profilini ve büyüme faktörlerini belirli ölçüde etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Heat Inactivation İşlemi Neden Yapılır?
FBS içerisindeki komplement proteinleri, bazı hücre hatlarında lizis benzeri süreçlere yol açabilir. Heat inactivation işlemi, bu proteinlerin aktivitesini düşürerek kültür ortamını daha güvenli hâle getirir.
Isıtma işlemi genellikle 56 °C’de 30 dakika sürer ve serum sürekli karıştırılarak homojen şekilde işlem görmesi sağlanır. Bu sayede komplement sisteminin neden olabileceği hücresel stres azalır ve özellikle primer hücrelerin hayatta kalma oranı artırılır.

Heat Inactivated FBS’in Avantajları
Komplement Aktivitesinin Azaltılması
Komplement sistemi aktif kaldığında bazı hücre tiplerinde hücre ölümüne veya kültür stabilitesinde bozulmaya yol açabilir. Isı ile inaktive edilen serum bu riski önemli ölçüde azaltır.
Hassas Hücre Hatları İçin Uygunluk
Lenfositler, makrofajlar ve primer hücreler gibi immün yanıta duyarlı hücrelerde heat inactivated FBS daha kontrollü bir ortam sağlar. Bu hücreler komplement proteinlerine karşı oldukça hassastır.
İmmünolojik Çalışmalarda Gereklilik
Antikor üretimi, immün hücre aktivasyonu veya sitokin çalışmaları gibi bağışıklık sistemi odaklı deneylerde komplement sisteminin baskılanması sonuç güvenilirliğini artırır.
Heat Inactivated FBS’in Dezavantajları
Protein Yapısında Kısmi Bozulma
Isı işlemi, serumdaki bazı proteinlerin yapısal bütünlüğünü etkileyebilir. Bu durum büyüme faktörlerinin aktivitesinde azalmaya yol açabilir.
Daha Düşük Hücre Proliferasyonu
Bazı hızlı büyüyen hücre hatlarında, inaktive edilmemiş FBS’e kıyasla daha yavaş proliferasyon gözlenebilir. Bu nedenle her hücre tipi için heat inactivated FBS önerilmez.
Fiyat Farkı
Isıl işlem görmüş serumlar ek altyapı ve işçilik gerektirdiği için maliyet açısından daha yüksektir. Bütçe planlamasında bu fark göz önünde bulundurulmalıdır.
Hangi Durumlarda Heat Inactivated FBS Kullanılmalı?
Hücre çalışmasının türü, hedeflenen analiz ve kullanılan hücre hattı, serum tercihini belirleyen temel unsurlardır.
- Primer hücre kültürleri
Komplement etkisine en duyarlı grup olduğu için heat inactivation neredeyse zorunludur. - İmmünolojik deneyler
Sitokin, antikor, immün hücre aktivasyon çalışmaları komplementten etkilenebilir; bu nedenle inaktive serum tercih edilir. - Düşük proliferasyon riski bulunmayan hücre tipleri
Bazı kanser hücre hatları ve yüksek dayanıklılığa sahip sürekli hatlar ısı işleminden olumsuz etkilenmez.
Buna karşılık çoğu standart adherent hücre hattı, heat inactivation gerektirmez. Çoğalma hızının korunması ve mümkün olan en stabil besleyici ortamın sağlanması için non–heat inactivated FBS daha uygun olabilir.
Laboratuvarlar Neden Hâlâ Heat Inactivation Tartışmasını Sürdürüyor?
Serumun ısıya maruz bırakılması bazı proteinleri denatüre edebilir; bu da deney sonucunu etkileyebilir. Bu nedenle birçok laboratuvar, ihtiyaç duyulmadıkça heat inactivation uygulamayı tercih etmez. Bazı üreticiler ise modern FBS işleme yöntemlerinin komplement aktivitesini zaten düşük seviyede tuttuğunu belirtir. Dolayısıyla seçim tamamen deneyin niteliğine, hücre tipine ve elde edilmek istenen veri türüne bağlıdır.
Avaks ile Güvenilir Hücre Kültürü Sarf Malzemeleri
Hücre kültürü çalışmalarınızda doğru FBS seçimi için profesyonel yönlendirmeye ihtiyaç duyuyorsanız, Avaks ekibi uygun ürün seçimi ve laboratuvar standartları konusunda güvenilir destek sunar.

